Ο Ρόλος του Φροντιστή: Προκλήσεις και Αυτοφροντίδα
Ο φροντιστής στην οικογένεια: Ένας ρόλος που προκύπτει από αγάπη
Ο ρόλος του φροντιστή συνήθως προκύπτει φυσικά, μέσα στην οικογένεια, και συχνά τον αναλαμβάνει ένας σύζυγος, ένα παιδί ή ένα κοντινό συγγενικό πρόσωπο. Δεν απαιτεί επαγγελματική εκπαίδευση, όμως περιλαμβάνει καθημερινή ευθύνη, φυσική παρουσία και ψυχική ενσυναίσθηση. Οι περισσότεροι φροντιστές αφιερώνουν πολλές ώρες την ημέρα στη φροντίδα ενός ανθρώπου με χρόνια ή σοβαρή πάθηση.
Οι καθημερινές προκλήσεις: Από τη σωματική κόπωση στην ψυχική πίεση
Η φροντίδα μπορεί να είναι εξαντλητική. Πέρα από τις σωματικές απαιτήσεις, όπως η βοήθεια στην υγιεινή, τη σίτιση ή τη μετακίνηση, ο φροντιστής καλείται να διαχειριστεί και την ψυχολογική φόρτιση. Άγχος, αίσθημα ανεπάρκειας, μοναξιά, ακόμη και θυμός, είναι απολύτως φυσιολογικά συναισθήματα. Σε συνδυασμό με την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, μπορεί να οδηγήσουν σε εξουθένωση (burnout).
Τι συναισθήματα είναι φυσιολογικά; Οι περισσότεροι φροντιστές αναφέρουν κατά καιρούς:
- Απογοήτευση ή ανυπομονησία
- Θλίψη ή θύμο
- Ενοχές ή αίσθηση ανικανότητας
- Αλλά και στιγμές ικανοποίησης, ανακούφισης ή ευτυχίας
Η αναγνώριση και αποδοχή αυτών των συναισθημάτων είναι βασικό βήμα για την ψυχική ισορροπία.
Η σημασία της αυτοφροντίδας: Όταν φροντίζεις εσένα, μπορείς να φροντίσεις καλύτερα και τους άλλους
Η αυτοφροντίδα δεν είναι πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση για να συνεχίσει ο φροντιστής να στηρίζει τον άνθρωπό του.
Πρακτικοί άξονες αυτοφροντίδας:
- Ύπνος, διατροφή, κίνηση: Μικρές βελτιώσεις στον τρόπο ζωής κάνουν μεγάλη διαφορά.
- Έκφραση των σκέψεων: Μιλήστε με κάποιον οικείο ή ζητήστε υποστήριξη από ειδικό.
- Προσωπικός χρόνος: Ένα διάλειμμα, ακόμα και 1-2 ώρες την εβδομάδα, βοηθά στην αποφόρτιση.
- Άρνηση χωρίς ενοχές: Το «όχι» είναι απαραίτητο για την ψυχική ισορροπία
Εξουθένωση και μοναξιά: Τα σημάδια και πώς να τα αναγνωρίσετε
Όταν οι ευθύνες συσσωρεύονται χωρίς ανάπαυση, ο φροντιστής μπορεί να φτάσει σε σημείο συναισθηματικής και σωματικής κατάρρευσης:
- Συχνές αλλαγές στη διάθεση
- Αϋπνία ή υπερβολική κούραση
- Απόσυρση από κοινωνικές επαφές
- Έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που παλιά έδιναν χαρά
Σε αυτή την περίπτωση, η επαφή με επαγγελματία υγείας ή ομάδα υποστήριξης είναι καθοριστική.
Υπάρχει βοήθεια, δεν είστε μόνοι
Στην Ελλάδα, υπάρχουν φορείς, εθελοντικές οργανώσεις και επαγγελματίες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του φορτίου:
- Υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας
- Ομάδες υποστήριξης φροντιστών
- Συμβουλευτική ψυχικής υγείας
- Ιατρικά βοηθήματα που διευκολύνουν την καθημερινότητα (κρεβάτια, αμαξίδια, ορθοστάτες, φορητές τουαλέτες κ.ά.)
Θυμηθείτε: Ένας φροντιστής που νιώθει καλά, είναι πιο ικανός να φροντίσει τον άλλον. Δεν χρειάζεται να είστε τέλειοι – μόνο παρόντες, με αγάπη και φροντίδα.
📌 Το άρθρο αυτό δεν αντικαθιστά ιατρική ή ψυχολογική συμβουλή. Αν νιώθετε έντονα συμπτώματα πίεσης ή κατάθλιψης, απευθυνθείτε σε ειδικό επαγγελματία υγείας.
